อตฺถงฺคเต สูริเย ธมฺมสฺสวนํ โฆเสสุํฯ อติกฺกนฺตสฏฺฐิวสฺสาว สฏฺฐิ มหาเถรา ธมฺมสฺสวนตฺถํ อคมํสุฯ เทวตฺเถโร สรภาณาวสาเน อิมํ สุตฺตํ อารภิ, สุตฺตนฺตปริโยสาเน จ สฏฺฐิ มหาเถรา อรหตฺตํ ปาปุณิํสุฯ ตโต ติสฺสมหาวิหารํ คนฺตฺวา กเถสิ, ตสฺมิมฺปิ สฏฺฐิ เถราฯ ตโต นาคมหาวิหาเร กาฬกจฺฉคาเม กเถสิ, ตสฺมิมฺปิ สฏฺฐิ เถราฯ ตโต กลฺยาณิํ คนฺตฺวา ตตฺถ จาตุทฺทเส เหฏฺฐาปาสาเท กเถสิ, ตสฺมิมฺปิ สฏฺฐิ เถราฯ อุโปสถทิวเส อุปริปาสาเท กเถสิ, ตสฺมิมฺปิ สฏฺฐิ เถราติ เอวํ เทวตฺเถเรเยว อิทํ สุตฺตํ กเถนฺเต สฏฺฐิฏฺฐาเนสุ สฏฺฐิ สฏฺฐิ ชนา อรหตฺตํ ปตฺตาฯ

อมฺพิลกาฬกวิหาเร ปน ติปิฏกจูฬนาคตฺเถเร อิมํ สุตฺตํ กเถนฺเต มนุสฺสปริสา คาวุตํ อโหสิ, เทวปริสา โยชนิกาฯ สุตฺตปริโยสาเน สหสฺสภิกฺขู อรหตฺตํ ปตฺตา, เทเวสุ ปน ตโต ตโต เอเกโกว ปุถุชฺชโน อโหสีติฯ

ปปญฺจสูทนิยา มชฺฌิมนิกายฏฺฐกถาย

ฉฉกฺกสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

7. มหาสฬายตนิกสุตฺตวณฺณนา

[428] เอวํ เม สุตนฺติ มหาสฬายตนิกสุตฺตํฯ ตตฺถ มหาสฬายตนิกนฺติ มหนฺตานํ ฉนฺนํ อายตนานํ โชตกํ ธมฺมปริยายํฯ

[429] อชานนฺติ สหวิปสฺสเนน มคฺเคน อชานนฺโตฯ อุปจยํ คจฺฉนฺตีติ วุฑฺฒิํ คจฺฉนฺติ, วสิภาวํ คจฺฉนฺตีติ อตฺโถฯ กายิกาติ ปญฺจทฺวาริกทรถาฯ เจตสิกาติ มโนทฺวาริกทรถาฯ สนฺตาปาทีสุปิ เอเสว นโยฯ

[430] กายสุขนฺติ ปญฺจทฺวาริกสุขํฯ เจโตสุขนฺติ มโนทฺวาริกสุขํฯ เอตฺถ จ ปญฺจทฺวาริกชวเนน สมาปชฺชนํ วา วุฏฺฐานํ วา นตฺถิ, อุปฺปนฺนมตฺตกเมว โหติฯ มโนทฺวาริเกน สพฺพํ โหติฯ อยญฺจ มคฺควุฏฺฐานสฺส ปจฺจยภูตา พลววิปสฺสนา, สาปิ มโนทฺวาริเกเนว โหติฯ